Eerste Kerstdag zendt RTV Utrecht de documentaire “Plan Einstein” uit over het innovatieve opvangproject in de Gemeente Utrecht. Op 18 november hadden wij, als Utrechtse Mensenrechtencoalitie, de eer om de première te organiseren.
Als er begin 2016 in Overvecht bekend wordt gemaakt, dat er een AZC komt, is de wijk op z’n zachtst gezegd niet enthousiast. De wijkbewoners zijn niet blij, omdat ze zelf al zoveel problemen hebben. De gemeente Utrecht wil het anders doen met dit AZC en komt met een plan rondom de vraag: hoe verbinden we het AZC met de wijk eromheen? En hoe zorgen we ervoor dat de mensen in het AZC en de wijkbewoners op gelijkwaardige voet met elkaar omgaan? Ze werken hieraan met bewoners, professionals, vrijwilligers en verschillende vele organisaties (waaronder Social Impact Factory, Socius, Utrecht Center for International Entrepreneurship van de Universiteit Utrecht, Vluchtelingenwerk Midden-Nederland en de Volksuniversiteit Utrecht).
Medewerker van gemeente Utrecht Niene Oepkes: “Allereerst wilden we ervoor zorgen dat iedereen met elkaar kon praten, dus we moesten in ieder geval een cursus Engels aanbieden. En cursussen Ondernemerschap, zowel voor mensen zonder betaald werk in Overvecht als voor de vluchtelingen. De hele tijd hebben we in gedachten gehouden, dat mensen op een gelijkwaardige manier met elkaar om moeten kunnen gaan. Dus niet ‘wij die even de vluchtelingen gaan uitleggen hoe het allemaal moet’, maar op een gelijkwaardige manier met en van elkaar leren.”
Zo start in 2016 Plan Einstein aan de Einsteindreef in Overvecht. Een medewerker van het COA noemt de opvang een “Opvang 2.0”. Twee filmmakers uit Zuilen (Story 2 Tell) besluiten om een aantal cursisten en bewoners van aan Plan Einstein te volgen. Ze volgen er uiteindelijk drie: Saddam Hussein, een ambitieuze Pakistaanse jongen; Karama, die uit Irak is gevlucht met haar gezin, en de buurtbewoner Johan. Johan werd ontslagen omdat hij ziek werd en kwam daarna door zijn leeftijd moeilijk aan een baan. Hierdoor moest hij leven van een uitkering. Saddam wil in Nederland champignons kweken op koffiedrab. Karama doet vrijwilligerswerk bij de kringloopwinkel van Emmaüs in Lombok. Johan leert vaardigheden waarmee hij aan de slag kan als zelfstandig klusser. Ook is op de première is te zien, hoe hij zich nu meer op z’n gemak voelt tegenover een groep: presenteert hij zich in de documentaire nog verlegen voor een groep, tijdens de première staat hij zelfverzekerd voor het 150-koppige het publiek en zwaait met z’n bloemen.
Zonder teveel te willen verraden, kan ik wel al vertellen dat het niet met alle mensen die in de documentaire gevolgd worden even positief “afloopt”. Veel mensen in het pubiel, en vooral de mensen die betrokken waren bij het project, vinden dat de documentaire een te pessimistisch beeld geeft van het project. Er zijn immers veel vluchtelingen die juist wél aan het werk zijn door Plan Einstein en die wél een verblijfsvergunning hebben. Zoals Adnan uit Kashmir: hij en zijn vrouw verzorgden de catering voor de première-avond vanuit hun pas geopende restaurant. Heerlijk eten! (Wil je zelf eens bij ze gaan eten? Klik hier voor de website).
Ook de cijfers geven een positief beeld van Plan Einstein: vijf keer zoveel bewoners deden vrijwilligerswerk bij Plan Einstein dan bij andere AZC’s; ruim 94 procent van de wijkbewoners staat nu positief of neutraal tegenover het asielzoekerscentrum en maar 6 procent is tegen (bron: AD.nl).
Plan Einstein was een succes, en is na 2 jaar gesloten, omdat dat de belofte was. Wethouder van Ooijen: “Met dit soort zaken is het juist belangrijk dat de beloftes worden gehouden.” Maar dat betekent niet dat Plan Einstein tot een einde is gekomen. Het wordt niet alleen voortgezet in de provincie en de rest van Nederland, de Europese Unie is ook zeer onder de indruk van het project, zoals we horen in een radiofragment in de documentaire.
Dus houd deze positieve resultaten in je achterhoofd wanneer je de documentaire ziet. Wil je hem nu graag zelf zien? Dat kan, de documentaire wordt op aanstaande 25 december, eerste kerstdag, op RTV Utrecht uitgezonden.
Door: Annemarie Voortman
